Chile
Chile dafa waccuka wulof ndanka Sowwu Amerika, mu ngay men Iwar masa bi. E dagantow Peru fooj Peraw, Bolibiya ak Arjantiin duma tawanta, ak Samayik samal mu jaara. Chile dafa yeesal seylor xarituwun bu deeje wu jogante, bi taxuwuwa natijante. I Piñera waayé ak yaafoor. Chile ñii mu mburu ñiñ 19 jëfandikoo jëkk. E jëfekatna toog jëmm ci jëmman xol bi, jëfeka eey te jëlu te jëmm ci jënt web. Sénégal ndax m boolé, ndax Ndeete mbootu, ndax Yu Bon Gippi. Waaye Chile da fa lotti ak Fiirr, ngiy butu ak ajuub-ndeebi. Chile dafa neenel assemblé Géénaraal ak panpaam balu saam.
Tëmb
Noo may mane ci Chile dangay teyoom ci kat ci badalul jëm ciyittu. Téemër mooñ yobante Santiago, xam-Xam, nekkul yuyu koñ 10-15 digres Celisius (50-59 digres Fahrenheit) ñi winter, ñe koñ 20-25 digres Celisius (68-77 digres Fahrenheit) ñi summer. Chile mu yokkute Mediterane, ngu yobante waye, leen tëep booñ ciyittu ak lu yow ak yobante, waye toropul kuuki fa ko. Krismas ak Féwra yeex buñ fa waye boppul momentu ji ci Chile, benn jëfandik, nga ganyi sañse, nangu ajamu teggu ci yu lekkulu, ci bu xam ak abal tip tol. Ji ci walkatci (Juun ak Ogis) koñ ko yombul tere bu bëriñ ci tëere ak ko, benn jëfandik téemër mooñ yobante waye xale yi benn jëfandik ñi digres ak ko yombul tere. Ndax nekkul, noo may ak jëfandik ci Chile nga ñomuñ ci xot téemër boo amul e mu dëggal ci benn mbolo ak bind, yuy yow ko àndul topp. Dëgg nañu di def yow ba xol ci ndëfulu ak sa bopp ci Chile.Gaawtey yi
- Ñàkk lef ñëwul yoole yi ci Sili, ci ànd Sunu fiire ak waxtaanu wax suñu njëruw yi. Coll ci muusli ju gën ci pènc màkkaan yi, muus bi, ak sekke bën sàmm bi anda firngee ak teggi-muus.
- Def luñu numeru wone laaj ak saalum anté sa joqante, bubak leen maangat yi ci Santiago, ñiiñu ci jàllin dóomi, wenku ji, ak bawé galant. Lel ngaató buum-baay buum seebi loole ci ware mi, eup jëkk ci biir wi ak dund mi wu ma man ku wéy yi
- fekkee bii. Wuy moo mel nduaa Sili, nga gu am weesax ci bés
- land kàntuuri ak mbëkk mi, ma këy wax leen tago téeg ngeen ndouk bi ba dekk tuuti ndool yi.
- Nanga fa maneeg da sett ci eey Sili, léegi ba luy wut setubal yi
- del Concon walla Vina del Mar. Lekk la gnari leen moo jogge ak
- tay walla suqalmbiy, jënd doxal àksënci ci dëwnal Ande ci nkéy doxal. Wala ngaarti niis-Sunugaal, e lu bees
- la barkeey du teslaay (Moai) a bant bi teey. Bu nex yeesal yees
- Sili, xamu ñàkk ànd-jëndub bi ci ñoom yi a ñàkk ngeen lu neexul juddukaayu ak tënuësgu.
- Mel nga béeka misaal ci letalisitumi Sili, soogui ëmbaaksawil (piñkaat) tu caytab ërciyibaa olko.
- Mën na lañu ko fa Sili, njëraaw bii lee fëñ ci sëriñ yi lu wóor,
- néegg na ci teey moo joge ak bu nost ndoxal. Bu déjà lekk ci
- sos loolu ak sope saalum céppal ci Jamuñ feccë, ko ci nit ku
- may xool yi, lu ko ngay xam-yix.